Özel Sayı, Mayıs 2016
     

Tolga YALUR

KÖPRÜDEKİ ADAMLAR: YENİ TÜRKİYE SİNEMASINDA DUMRULLUK VE TRAJİK DURUM

ÖZ. Bu çalışma, Türkiye sinemasından bir dizi popüler film ve metni referans alarak, özelde sinemaya ve Türklüğe hâkim bir psişik durumu, post-yapısalcı fenomenoloji çerçevesinde incelemektedir. Deli Dumrul mitindeki köprü bekçisi Dumrul’un Azrail’le karşılaşmasını, “Yasa” kavramı üzerinden ele alarak, yasa nazarında erkek öznenin vicdanına ve “hakikat”e erişimine ket vurulduğunu ve bu nedenle maneviyattan mahrum kaldığını söylemektedir. Öyle ki, İslam öncesi sadece dünyevi mevcudiyet söz konusu iken, İslam’la beraber öte dünya mevcudiyeti sorunsalı da baş göstermiştir. Bu, “trajik durum” şeklinde kavramlaştırılmaktadır. Trajik durumun, Türkiye sineması için eleştirmenlerce yakınılarak dile getirilen “maneviyat eksikliği”ni açıklayan bir kavram olduğu, film ve metinler merceğe alınarak öne sürülmektedir.

Anahtar Kelimeler: Köprü/Geçit-sellik, Yasa, Dumrulluk, Trajik durum.

MEN ON THE BRIDGE: THE CRAZY DUMRUL COMPLEX AND TRAGICAL CONDITION IN THE CINEMA OF NEW TURKEY

ABSTRACT. This study takes a number of popular films from the New Cinema of Turkey as references to investigate a dominant psychosocial condition in Turkishness. Based on the myth of Crazy Dumrul that represents the transition from Turkish-Paganism to Turkish-Islam where Dumrul faces the angel of death, this study looks through a subject’s conscience in the eye of the “Law”, which in Dumrul’s case restrains access to “truth” while he is trapped between two worlds: Earth and the hereafter, material and spiritual. This is conceptualized as a tragic condition, as the dominant psychosocial condition over male subjectivity in the recent cinema of Turkey.

Keywords: Bridge/Passage, Truth, Law, Dumrul Complex, Tragic condition.

KÖPRÜDEKİ ADAMLAR: YENİ TÜRKİYE SİNEMASINDA DUMRULLUK VE TRAJİK DURUM
Tolga YALUR
Alternatif Politika, Özel Sayı, Mayıs 2016