BIST SINAÎ, BIST KİMYA ENDEKSİ İLE DOĞAL GAZ VE PETROL FİYATLARI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ: TODA-YAMAMOTO YAKLAŞIMI

ÖZ: Enerji fiyatları ve ekonomik göstergeler arasındaki ilişki uzun yıllar araştırmacıların ilgisini çekmiş ve birçok araştırmaya konu olmuştur. Ancak enerji fiyatlarının finansal göstergeler üzerindeki etkisini araştıran çalışmaların sınırlı kaldığı görülmektedir. İşletmelerin pay senedi fiyatlarını etkileyebilecek faktörlerin başında söz konusu şirketlerin faaliyetlerini sürdürebilmek için ihtiyaç duydukları enerji fiyatları gelmektedir.  Enerji fiyatları, özellikle sanayi sektöründeki ve kimya sektöründeki firmaların temel girdi unsurudur. Dolayısıyla, enerji fiyatları, özellikle söz konusu sektörlerde faaliyet gösteren şirketleri doğrudan etkileyebilmektedir. Bu çalışmanın amacı, doğal gaz ve ham petrol fiyatları ile Borsa İstanbul’da işlem gören sanayi ve kimya sektörü endeks fiyatları arasındaki nedensellik ilişkisini Toda-Yamamota (1995) yöntemi ile araştırmaktır. 2003:8­­-2017:1 dönemindeki aylık veriler kullanılarak yürütülen analizler sonucunda doğal gaz fiyatlarının hem sınai sektörü piyasa fiyatı endeksi (BİST XUSIN) hem de kimya sektörü piyasa fiyatı endeksi (BİST XKMYA)’nin nedeni olduğu yönünde bulgulara ulaşılmıştır. Ancak, petrol fiyatlarının söz konusu sektör endekslerinin nedeni olduğu yönünde herhangi bir bulguya ulaşılamamıştır.

Anahtar Kelimeler: BIST Sınai Sektörü Piyasa Fiyatı Endeksi, BIST Kimya Sektörü Piyasa Fiyatı Endeksi, Doğal Gaz ve Petrol Fiyatları, Nedensellik Analizi, Toda-Yamamoto Yaklaşımı.

THE CAUSAL ASSOCITATION BETWEEN BIST INDUSTRIAL, BIST CHEMICAL INDEX AND NATURAL GAS AND CRUDE OIL PRICES: TODA-YAMAMOTO APPROACH

ABSTRACT: The association between energy prices and economic indicators has attracted many researchers for many years and has been the topic of many researches. However, studies investigating the effect of energy prices on financial indicators seem to be limited. One of the factors that may affect the share price of the companies is the energy prices that he companies need in order to continue their activities. Energy prices are the main input of firms, especially in the industrial and chemical sectors. Hence, energy prices can directly affect the companies operating in these particular sectors. The aim of this study is to investigate the causal association between natural gas and crude oil prices and the index prices of industrial and chemical sectors traded in Stock Exchange using Toda-Yamamota (1995) approach. As a result of the analyses carried out using the monthly data of 2003: 8-2017: 1, it has been found that natural gas prices are the cause of both the industrial sector market price index (BIST XUSIN) and the chemical sector market price index (BIST XKMYA). However, we couldn’t find causal asssocitaion between oil prices indicies of these sectors.

Keywords: BIST Industrial Index, BIST Chemical Index, Natural Gas and Crude Oil Prices, Toda-Yamamoto Approach.

BIST SINAÎ, BIST KİMYA ENDEKSİ İLE DOĞAL GAZ VE PETROL FİYATLARI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ: TODA-YAMAMOTO YAKLAŞIMI İlhan EGE & Serkan ŞAHİN Alternatif Politika, Özel Sayı, Aralık 2017