ÖZ. Başat Bulgar kültüründe geçmiş zaman dilimi, bugün ve gelecek zaman dilimlerinden çok daha etkin rol oynar. Osmanlı Devleti’nin, İkinci Bulgar İmparatorluğu’nu fethederek Bulgarlar üzerinde 1393-1878 yılları arasında kurduğu egemenlik dönemi, başat Bulgar kültüründe “Türk köleliği” dönemi olarak damgalanır. Bu damga, 19. yüzyılda inşa edilerek günümüze kadar sürdürülür. Bulgar kültüründe geçmişe yönelik “Türk köleliği” damgası; günümüzde politika, diplomasi, resmi ve resmi olmayan eğitim, hukuk, din, tören ve bayramlar, folklor, film, sanat, edebiyat, tarih, geleneksel medya, sosyal medya, protesto meydanları vs. gibi birçok kurumsal ve gündelik alanı kuşatmış durumdadır. Ancak bu damga, belirsiz bir tarihsel anlatıya dayandırılır ve oryantalist bir çerçevede biçimlenir. Diğer yandan, günümüzde söz konusu damgayla ilgili Bulgarlar tarafından yöneltilen kısmi eleştiriler de mevcuttur. Makale, Bulgarlar üzerindeki Osmanlı Devleti egemenliği dönemine ilişkin “Türk köleliği” damgasının hangi toplumsal-kültürel koşullarda nasıl inşa edildiği ve günümüzde hangi alanlarda nasıl yeniden üretildiğiyle ilgili sosyolojik bir çözümlemeden oluşur. Konu, büyük ölçüde özgün Bulgarca kaynaklardan elde edilen veriler üzerinden araştırıldı. Çözümlemenin kuramsal boyutunda, Said’in oryantalizm, Goffman’ın damga, Bourdieu’nun alan, Foucault’nun sorunsallaştırma ve Parsons’ın işlev kavramlarından yararlanılmaktadır. Türkçe sosyolojik yazında Bulgar kültürüyle ilgili araştırmaların sayısı yok denecek kadar azdır. Bu nedenle makale, Türkçe sosyolojik yazına bir katkı sağlamayı da amaçlar.
Anahtar Kelimeler: Bulgarlar, Bulgar Kültürü, Bulgar Oryantalizmi, Bulgar “Türk Köleliği” Damgası, Bulgarlar Üzerinde Osmanlı Devleti Egemenliği.
“TURKISH SLAVERY” STIGMA IN BULGARIAN ORIENTALISM
ABSTRACT. In the dominant Bulgarian culture, the past tense plays a much more active role than the present and future tenses. The period of domination established by the Ottoman State over the Bulgarians between 1393 and 1878, after conquering the Second Bulgarian Empire, is stigmatized as the period of “Turkish slavery” in the dominant Bulgarian culture. This stigma was built in the 19th century and continues to this day. The stigma of “Turkish slavery” on the past in Bulgarian culture, today, encompasses many institutional and daily areas such as politics, diplomacy, formal and informal education, law, religion, ceremonies and holidays, folklore, film, art, literature, history, traditional media and social media, protest squares etc. However, this stigma is based on an unclear historical narrative and is shaped within an orientalist framework. On the other hand, there are also partial criticisms made by Bulgarians about the stigma in question today. The article consists of a sociological analysis of how and in which social-cultural conditions the “Turkish slavery” stigma of the period of Ottoman rule over Bulgarians was constructed, and how and in which areas it is reproduced today. The subject was researched largely on data obtained from original Bulgarian sources. In the theoretical dimension of the analysis, Said’s orientalism, Goffman’s stigma, Bourdieu’s field, Foucault’s problematization and Parsons’ function concepts are used. The number of studies on Bulgarian culture in Turkish sociological literature is almost non-existent. For this reason, the article also aims to contribute to Turkish sociological literature.
Keywords: Bulgarians, Bulgarian Culture, Bulgarian Orientalism, Bulgarian “Turkish Slavery” Stigma, Ottoman State Rule on Bulgarians.
* Dr. Öğr. Üyesi, Gümüşhane Üniv., Sosyal Bilimler MYO, Sosyal Hizmet ve Danışmanlık Bölümü, vildaneozkan@gmail.com, ORCID ID: https://orcid.org/0000-0002-1534-9948
Kaynak Göster:
Özkan, Vildane (2024), "Bulgar Oryantalizminde 'Türk Köleliği' Damgası", Alternatif Politika, 16 (1): 180-204. DOI: https://doi.org/10.53376/ap.2024.07
BULGAR ORYANTALİZMİNDE “TÜRK KÖLELİĞİ” DAMGASI |
Copyright © 2009-2024
Alternatif Politika
(Alternative Politics)