CHP’nin Sosyal Demokrasi Serüveni

ÖZ. Sosyal demokrasi düşüncesi, Batı Avrupa’da özellikle II. Dünya Savaşı’ndan sonra yaygınlık kazanmaya başlamıştır. Savaş sonrasında yüksek bir istihdam düzeyi sağlandığı gibi ücretler yükselmiş, çalışma koşulları iyileştirilmiş, sosyal güvenlik uygulamaları genişlemiş ve sosyal demokrasinin önemli bir bileşeni olarak “Refah Devleti” kavramı gündeme gelmiştir. Ancak 1970’lerin ortalarından itibaren sosyal harcamaların önemli ölçüde artış göstermesi ve 1980’lerde küreselleşme sürecinin hızlanması ve Sovyetler Birliği’nin dağılması nedeniyle sosyal demokrat partiler ciddi bir açmazla karşı karşıya kalmıştır. İşte bu açmazı aşmak için ve sosyal demokrasinin karşılaştığı sorunlara çare olarak üçüncü yol düşüncesi ortaya atılmış ve sosyal demokrat partiler yeniden iktidara gelmeye başlamıştır. Türkiye’de ise sosyal demokrasi geleneği, Batı Avrupa ülkelerine kıyasla görece yenidir. Bu konuda ülkemizde Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), kendisini 1960’ların ortalarından itibaren “ortanın solu,” 1970’lerde “demokratik sol,” 1980 sonrasında ve 1990’lı yıllarda “yeni sol” ve 2010’dan beri “yeni CHP” söylemiyle sosyal demokrat parti olarak tanımlamaktadır. Bu çalışmada CHP’nin program/tüzüğünde tanımlanan parti kimliğinin sosyal demokrasi düşüncesi ile ne ölçüde örtüştüğü 1980 öncesi ve 1980 sonrası olmak üzere iki dönemde analiz edilerek ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler: CHP, Sosyal Demokrasi, Üçüncü Yol, Ortanın Solu, Demokratik Sol, Yeni Sol.

THE CHP’S SOCIAL DEMOCRACY ADVENTURE

ABSTRACT. The philosophy of social democracy started to become widespread in the Western European countries especially after the Second World War. In the aftermath of the war, the level of employment increased, the wages raised, the social security services expanded and so the notion of “welfare state” emerged as a significant component of social democracy. However, social democratic parties have faced a severe crisis as of midst of the 1970s due to the rising costs of social services as well as in the 1980s due to the increasing pace of globalization and the dissolution of the Soviet Union. In order to overcome the crisis of social democracy, the notion of “the third way” was formulated as a result of which the social democratic parties began to come to power again. In Turkey, the social democratic politics is a relatively new phenomena compared with the Western Europe. The Republican People’s Party has defined itself as a social democratic party through adoption of the rhetoric of “left-of-center”“ in the 1960s, “democratic left” in the 1970s, “new left” in the 1990s and the “new CHP” since 2010. This study analyzes the partyidentity of the CHP as formulated in its program or bylaw in both the pre-1980 and post-1980 periods to put forth to what extent it is compatible with the principles of social democracy.

Keywords: The RPP, Social Democracy, Third Way, Left-of-Center, Democratic Left, New Left.

CHP’nin Sosyal Demokrasi Serüveni Orkunt CANYAS Alternatif Politika, Cilt 7, Sayı 1, Nisan 2015