Gustave Le Bon Ve Sigmund Freud'ün Işığında Kitle Psikolojisi Ve Gezi Hareketi'nin Psikolojisi

ÖZ. Kitle psikolojisi olarak tanımlanan, kitlelerin sosyal ve psikolojik davranıs ve tutum özellikleri, 19. yüzyılda, özellikle ünlü Fransız sosyal bilimci Gustave Le Bon, Gabriel Tarde, Alman psikolojisi ekolünün öncülerinden Sigmund Freud ve ngiliz psikolog William Mc Dougall tarafından incelemis ve analiz edilmistir. Bu yazarlar, toplumsal bir olay çerçevesinde cereyan eden kitle hareketlerinin psikolojilerini incelemisler; farklı kültürel ve sosyal degerlere sahip insanların bir olay çerçevesinde bir araya gelmeleri, kitle içerisinde olusan kolektif bilinç ve ortak ruh ile hareket etmeleri durumunun kitle psikolojisi olusturdugunu ifade etmislerdir. Özellikle, Le Bon ve Freud'e göre, kitle psikolojisinin temel özellikleri olan “ortak ruh”, “ortak bilinç”, “bilinçaltı” ile hareket etme durumları, kitle hareketlerinin en önemli psikolojik özelliklerini olusturan degerler arasında yer almaktadır. Mayıs-Agustos 2013 aylarında, stanbul Gezi Parkı'nda baslayan Gezi Hareketi de bir kitle hareketi olma özelligini göstermis, bu harekete katılan bireyler ve bu bireylerden olusan sosyal gruplar, kitle psikolojisi ile hareket etme özelligini göstermisler. Le Bon ve Freud'ün, kitle psikolojisi analizlerinde açıkladıkları ve inceledikleri, kitlelere has ve öz özellikleri, Gezi Hareketi'ne katılan kitlelerde görülmüs ve direnislerini tipik bir kitle psikolojisi çerçevesinde gerçeklestirmeye çalısmıslardır. Bu çalısma, toplumsal hareket karakterinde cereyan eden Gezi Hareketi'nin, Fransız sosyal psikoloji ekolünün önde gelen yazarlarından Gustave Le Bon ve Alman psikoloji ekolünün öncülerinden Sigmund Freud'ün bakıs açıları ısıgında kitle psikolojisini incelemeye yönelik olacaktır.

Anahtar Kelimeler: Gezi, Kitle, Kitle Psikolojisi, Bilinçaltı, Ortak Ruh, Gustave Le Bon, Sigmund Freud.

MASS PSYCHOLOGY: PSYCHOLOGY OF THE GEZI MOVEMENT IN THE LIGHT OF GUSTAVE LE BON AND SIGMUND FREUD

ABSTRACT. Defined as mass psychology, the characteristics of the social, psychological behaviors and attitudes of mass, has been analyzed, in the 19th century, by the famous French social scientists Gustave Le Bon, Gabriel Tarde, pioneer of the German psychological school Sigmund Freud and English psychologist William Mc Dougall. These researchers haveanalyzed the psychology of mass movements occurring in the framework of social events, the gathering of people possessing different cultural and social values around an event and have argued that the acting of the mass with a collective consciousness and collective soul creates mass psychology. Especially, according to Le Bon and Freud, acting through “common soul”, “common consciousness”, “sub-consciousness” that are the main characteristics of the mass psychology; are among the most important values of mass movements. The Gezi Movement, which took place in May-August 2013 in the Gezi Park, has also demonstrated the characteristics of a mass movement. Individuals and social groups composed of these individuals participating to the movement have acted through mass psychology. The proper characteristics of masses defined in Mass Psychology analyses of Le Bon and Freud have also been found in the masses participating to the Gezi Movement since these masses have tried to develop their resistance through the typical framework of mass psychology. This study has the purpose to provide an analysis of the Gezi Movement as a mass movement in the light of the scholars of the French and German social psychology school Gustave Le Bon and Sigmund Freud.

Keywords: Mass, Gezi, Common Soul, Sub-consciousness, Common Consciousness, Mass Psychology, Gustave Le Bon, Sigmund Freud.

Gustave Le Bon Ve Sigmund Freud'ün Işığında Kitle Psikolojisi Ve Gezi Hareketi'nin Psikolojisi Fazilet Ahu ÖZMEN Alternatif Politika, Cilt 7, Sayı 1, Nisan 2015