Uluslararası Standartlar Işığında Türkiye’de Azınlık Meselesi

ÖZ. Türkiye’de azınlık meselesi sadece Türkiye şartlarında ele alındığında ortaya eksik bir analiz çıkmaktadır. Azınlık kavramının incelenmesi Hukuk, Sosyoloji ve Siyaset çerçevelerinde yapılabilir. Uluslararası hukuk ve siyasette “Azınlık” üç değişik dönemde üç değişik şekilde ele alınmıştır. Bunlar 1919-1945 arası Milletler Cemiyeti sistemi, 1945-1992 arası Birleşmiş Milletler ve Avrupa Konseyi sistemi ve 1992’den günümüze Avrupa Konseyi ve Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı öncülüğünde inşa edilen sistemdir. Lozan Antlaşmasının da dahil olduğu birinci sistemde Azınlıklar Ulus devleti tehdit eden gruplar olarak görülmüş, korunmaları çoğunluklardan ayırarak yapılmıştır. İkinci Dünya savaşından sonra azınlık kavramı Uluslararası hukuk ve siyasetten hemen hemen silinmiş, Evrensel İnsan Hakları çerçevesinde sadece bireylerin korunmasına önem verilmiştir. Soğuk savaşın bitmesiyle beraber Azınlık kavramı literatüre yeniden girmiş ve Türkiye’nin de üye olduğu Avrupa Konseyi ve AGİT gibi kurumlar “Azınlığa mensup bireyler”i koruma altına alan yeni bir corpus inşa etmişlerdir.

Anahtar Kelimeler: Azınlık Hakları, Pozitif ve Negatif Haklar, Teritoryal Haklar, Eski ve Yeni Azınlıklar, Lozan Antlaşması.

MINORITY ISSUE IN TURKEY UNDER THE LIGHT OF INTERNATIONAL STANDARDS

ABSTRACT. The analysis of minority issue in Turkey is incomplete if it is made only in the Turkey’s conditions. The minority concept can be discussed within the framework of Law, Sociology and Politics. In international law and politics “minority” as a concept has been treated in three different periods and three different ways. The first period is between 1919 and 1945 where, under the League of Nations system, minorities have been seen as threats to the stability of the Nation State and thus they have been separated from the majorities. During the second period, between 1945 and 1992, “minority” almost disappears from the texts and the system established by the UN and Council of Europe emphasizes universal individual Human rights. After the collapse of the bipolar system the concept reappears, especially in the frameworks of Council of Europe and OSCE where Turkey is a member. In this new legal and political corpus “persons belonging to minorities” are protected.

Keywords: Minority Rights, Positif and Negative Rights, Territorial Rights, Old and New Minorities, LausanneTreaty.

Uluslararası Standartlar Işığında Türkiye’de Azınlık Meselesi Samim AKGÖNÜL Alternatif Politika, Cilt 7, Sayı 2, Haziran 2015