İSLAMCI ZİHNİYETİN DİL HARİTASI: İSLAMCI LÜGATTEN MİNÖR SEÇKİ

ÖZ. Her ideoloji, kendini inşa ederken kabullerini ve retlerini içeren anlamları içerecek bir biçimde kavramlar üretir ya da mevcutları yeniden içeriklendirir. İdeolojinin dile olan müdahalesini İslamcılık açısından ortaya koymayı amaçlayan çalışma, onun kendisini kurarken oluşturduğu lügati ve bu lügati oluşturan kelimelere nasıl ideolojik içerik yüklediğini göstermeyi amaçlamaktadır. İslamcı zihniyetin dışa vurumu olan bu lügati oluşturan kelimeler ve bu kelimelere yüklenen anlamlar, onların modern dönemi ve bu arada Cumhuriyet sekülerliğini nasıl algıladıklarını ortaya koyma açısından oldukça önemlidir. Bu kapsamda İslamcı olarak nitelenen aydınların ve tarikat liderlerinin Atatürk, II. Abdülhamid, batılılaşma, Cumhuriyet, inkılaplar, kadın-erkek eşitliği, kılık kıyafet, laiklik, Medeni Kanun, Tanzimat, Vahdettin vb. kelimeleri nasıl içeriklendirdikleri ilgili literatür kullanılarak ortaya konulacaktır. İslamcılar yukarıda verilen kelimelerden sahiplendiklerine olumlu ve mistifiye edici, muarızı olduklarına da Cumhuriyet karşıtı, yerici, pejoratif ve dinsel içerikli negatif anlamlar yükleyerek bir lügat yaratmak istemişlerdir. Çalışmada söylem analizi kullanılarak İslamcı zihniyetin ürettiği kelimeler üzerinden onların dil haritası çıkarılmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler: İslamcılık, İslamcı Aydınlar, Dinsel Lügat, Zihniyet, İdeoloji ve Dil İlişkisi.

LANGUAGE MAP OF THE ISLAMIST MENTALITY: A MINOR SELECTION FROM THE ISLAMIST DICTIONARY

ABSTRACT. Every ideology, while constructing itself, produces concepts or re-contextualises the existing ones in a way to include the meanings of its acceptances and rejections. This study, which aims to reveal the intervention of ideology in language from the perspective of Islamism, aims to show the vocabulary it created while constructing itself and how it attributes ideological content to the words that make up this vocabulary. The words that make up this vocabulary, which is an expression of the Islamist mentality, and the meanings attributed to these words are very important in terms of revealing how they perceive the modern period and, in the meantime, the secularism of the Republic. In this context, how Islamist intellectuals and sect leaders contextualise words such as Atatürk, Abdülhamid II, westernisation, the Republic, reforms, equality between men and women, dress code, secularism, civil law, Tanzimat, Vahdettin, etc. will be revealed by using the relevant literature. Islamists wanted to create a vocabulary by attributing positive and mystifying meanings to the words they embraced and negative, anti-Republican, denigrating, pejorative and religious meanings to the words they opposed. In this study, discourse analysis will be used to map the language of the Islamist mentality through the words it produces.

Keywords: Islamism, Islamist Intellectuals, Religious Lexicon, Mentality, Relationship Between Ideology and Language.

* Dr. Öğr. Üyesi, Giresun Üniv., İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi, Giresun, Türkiye, ertugrul.mese@giresun.edu.tr, ORCID ID: https://orcid.org/0000-0002-0830-5226

Kaynak Göster:

Meşe, Ertuğrul (2025), "İslamcı Zihniyetin Dil Haritası: İslamcı Lügatten Minör Seçki", Alternatif Politika, 17 (2): 364-394. DOI: https://doi.org/10.53376/ap.2025.13

İSLAMCI ZİHNİYETİN DİL HARİTASI: İSLAMCI LÜGATTEN MİNÖR SEÇKİ Ertuğrul MEŞE Alternatif Politika, Cilt 17, Sayı 2, Haziran 2025