KONFEKSİYON SEKTÖRÜNDE KÜRESEL BAĞLANTILAR: GÖÇMEN İŞÇİLER, SENDİKALAR VE KÜRESEL ÇALIŞMA ÖRGÜTLERİ

ÖZ. Bu makale, ekonomik küreselleşmenin Türk hazır giyim sektörü üzerindeki etkilerini, Suriyeli göçmen işgücüne çalışma izni verilmesi konusu çerçevesinde tartışmayı amaçlıyor. Makalede kullanılan bilgiler, önce Ağustos-Aralık 2015 tarihleri arasında, sonra da 2016’nın ilk yarısında İstanbul’da gerçekleştirilen görüşmelere dayanmaktadır. Sektörün uzmanları, konfeksiyon atölyesi sahipleri, sendika temsilcileri ve uluslararası hazır giyim markalarının Türkiye’deki temsilcileriyle yüz yüze görüşmeler ve odak grup toplantıları yapılmıştır. Bu görüşmeler Ocak 2016’da kabul edilen, Suriyeli mültecilere çalışma izni verilmesini düzenleyen yasadan önce sektördeki farklı aktörlerin göçmen işçilerin yasallaşması konusuna nasıl baktığını değerlendirme fırsatı vermiştir.

Araştırmanın bulguları, küresel kapitalizmin yeniden yapılanması sırasında güvencesizleşme ve eğretileşme durumunun İstanbul’daki hazır giyim imalatı için de geçerli olduğunu ve ortaya çıkan işgücü hiyerarşisinde göçmenlerin ancak en altta yer bulabildiklerini tespit etmektedir. Buna ek olarak, kayıtdışı çalışmanın çok yaygın olduğu sektörde, yerel sendikaların üye sayısı ve etkinlik açısından çok zayıf kaldığını ve göçmen işçilerin temel haklarının iyileştirilmesi konusunda küresel çalışma örgütlerinin yerel sendikalara göre karar süreçlerine daha müdahil olabildiklerini göstermektedir. Suriyeli işçilere Ocak 2016’da yasal çalışma izni hakkı verilmesi konusunda, Türk hükümeti, küresel hazır giyim markaları ve diğer ilgili aktörleri bir araya getirebilen FLA ve ETI gibi “aracı STK’lar” önemli bir rol oynamıştır. Ancak, yerel sendikaların zayıfladığı bir ortamda, bu gibi kuruluşların katkıları önemli olsa da, sendikaların bıraktığı boşluğu doldurabilmeleri mümkün gözükmemektedir.

Anahtar Kelimeler: Küreselleşme, Hazır Giyim Sektörü, Göçmen İşgücü, Yasallaşma, Sendikalar, Çalışma Örgütleri.

GLOBAL DEALINGS IN APPAREL MANUFACTURING: MIGRANT WORKERS, TRADE UNIONS AND GLOBAL LABOR INITIATIVES

ABSTRACT. This article describes the effects of economic globalization on Turkish apparel manufacturing, within the framework of the debate on granting work permits to Syrian refugees. The information that is used in this paper is based on the fieldwork that is realized in Istanbul during August-December 2015 and later in the first half of 2016. Experts of the textile sector, garment production workshop owners, trade unions and international fast fashion brands representatives were interviewed and two focus group meetings were conducted. This helped to grasp the position of different actors on regularization of Syrian labor force before the decision taken by the Turkish Government to issue work permits for Syrian refugees in January 2016.

The findings of the research show the prevalence of informality and the precarious conditions for the workers of the apparel manufacturing in Istanbul and demonstrate that foreign migrant workers can incorporate into it only from the very below of the labor hierarchy. The article also reveals the weakness of local trade unions both in terms of the unionization rate and efficiency. In such a context, global labor organizations become more influential than trade unions in participating into decision making processes about work conditions and the rights of foreign workers. In our case, they played a particular role as “mediating NGOs” by bringing together multiple stakeholders such as international labor agencies, global fast fashion companies and governmental agencies for the regularization of Syrian workers. However, despite the increasing importance of organizations such as FLA and ETI in the field of labor rights, they seem far from filling the void of the unions.

Keywords: Globalization, Apparel Manufacturing, Migrant Labor, Regularization, Trade Unions, Labor Organizations.

KONFEKSİYON SEKTÖRÜNDE KÜRESEL BAĞLANTILAR: GÖÇMEN İŞÇİLER, SENDİKALAR VE KÜRESEL ÇALIŞMA ÖRGÜTLERİ Didem DANIŞ Alternatif Politika, Cilt 8, Sayı 3, Ekim 2016