“YA BİZİM İNSANIMIZ YAPAR YA DA BAŞKA DÜNYALARIN İNSANI”: TÜRK SAĞINDA ÇOCUK DERGİCİLİĞİ

ÖZ. Politik bir kimlik kurgusu olarak çocukluk, ideolojik kutupların gündelik hayat dolayımıyla yeniden üretildiği ve kültürün mücadele alanı haline geldiği Soğuk Savaş’ın odağında yer almıştır. Çocukluğun kültürel sermayeyi aktarma vasfıyla telakki edilmesi, çocukların tüketimine sunulan ürünlerin cazibesini yükseltmiştir. Bu minvalde çocuk sürelileri, hitap ettiği cenahın müstakbel-makbul öznesinin hangi politik ve kültürel bagajlarla, refleks ve duygulanımlarla kamusal alana çıkması gerektiğini işleyen bir mecra olarak, Soğuk Savaş’ın başlangıcından itibaren Türk sağının antikomünist teyakkuzunda kullanılmak istenmiştir. Çalışmanın temel amacı, 1945–1990 yıllarında Türk sağının neşriyat kamusundaki çocuk dergiciliği tartışmaları üzerinden, Soğuk Savaş’ın pedagojik izdüşümlerini, Türk sağının mütemmim cüzlerinin çocukluğa tezahürünü, çocuk dergiciliğinin kültürel mücadele alanı olarak alımlanışını ve nihayetinde, milliyetçi-muhafazakâr terkibin müstakbel-makbul öznesini oluşturma yönündeki kaygılarını araştırmaktır. Mevcut kültürel ahvalde çocuk dergiciliğine yöneltilen modernleşmeci-kozmopolitçi, komünist-maddiyatçı, öze ve hakikate yabancılık suçlamaları, Türk sağının ideolojik bakiyesini ve gayretini yansıtır niteliktedir. Çalışmada, milliyetçi-muhafazakâr çocuk dergilerinin, döneme ruhunu veren antikomünizmin söylemsel gücünden faydalanarak, zararlı, tekinsiz ve yabancı saydığı, en tehlikeli haliyle komünizmden beslenen öteki dergilerden çocukları koruma misyonu yüklendiği iddia edilmektedir.

Anahtar Kelimeler: Çocukluk, Türk Sağı, Soğuk Savaş, Çocuk Dergiciliği, Milliyetçi-Muhafazakârlık.

“EITHER OUR PEOPLE DO IT OR PEOPLE FROM OTHER WORLDS DO”: CHILDREN'S MAGAZINE PUBLISHING WITHIN THE TURKISH RIGHT

ABSTRACT. Childhood as a constructed political identity was central during the Cold War where ideological polarization was reproduced through everyday life, and culture itself was transformed into a cultural contestation. The perception of childhood as a means of transferring cultural capital heightened its significance, increasing the appeal of products targeted at children. Turkish rightists have used children's magazines since the Cold War to construct an ideal future citizen within the anticommunist framework using precise political and cultural baggage, reflexes, and emotions. The main purpose of the study is to investigate the pedagogical reflections of the Cold War through debates on children's magazines within the Turkish right’s publishing sphere between 1945–1990, focusing on the way the Turkish right projected their vision of childhood, how children's publishing was conceptualized as a site of cultural contestation, and ultimately, how these dynamics reflected the right’s anxieties and aspirations surrounding the formation of the future ideal subject of the nationalist-conservative combination. In the cultural context, the accusations directed against children's magazines are based on their modernist-cosmopolitan, communist-materialist, and strange-to-the-essence and truth. The study reveals that nationalist-conservative children's magazines, with the advantage of the discursive power of anticommunism in that period, undertook the mission of protecting children from other magazines which they deemed harmful, uncanny, strange, and especially the most dangerous kind, the ones fed by communism.

Keywords: Childhood, Turkish Right, Cold War, Children’s Magazine, Nationalist-Conservatism.

* Arş. Gör., Adana Alparslan Türkeş Bilim ve Teknoloji Üniv., İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fakültesi, Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü, Adana, Türkiye, ebyagbasan@atu.edu.tr, ORCID ID: https://orcid.org/0000-0001-7004-3944

Kaynak Göster: 

Yağbasan, Elif Berfin (2025), "“Ya Bizim İnsanımız Yapar ya da Başka Dünyaların İnsanı”: Türk Sağında Çocuk Dergiciliği", Alternatif Politika, 17 (3): 708-731. DOI: https://doi.org/10.53376/ap.2025.25

“YA BİZİM İNSANIMIZ YAPAR YA DA BAŞKA DÜNYALARIN İNSANI”: TÜRK SAĞINDA ÇOCUK DERGİCİLİĞİ Elif Berfin YAĞBASAN Alternatif Politika, Cilt 17, Sayı 3, Ekim 2025