AMERİKAN YÖNETİM DÜŞÜNCESİNİN DOĞUŞU: 1873 KRİZİ ÇERÇEVESİNDE WILSON VE TAYLOR ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

ÖZ. Kapitalizmin ilk büyük krizi olarak nitelendirilebilecek 1873 krizi, 1840’lardan itibaren görülen ekonomik genişleme ve istikrarlı büyüme döneminin sona ermesiyle ortaya çıkmıştır. Kapitalist üretim biçiminin yönetsel çerçevesini oluşturan işletmecilik yaklaşımı, 1873 krizi ile 1929 krizi arasındaki dönemde kamu yönetimi paradigmasını belirlemiştir. Amerikan yönetim düşüncesinin birdenbire, kendiliğinden ortaya çıktığını söylemek mümkün değildir. Wilson’un makalesi ve Taylor’un kategorize ettiği bilimsel yönetim ilkeleri, bu dönemde ABD’nin yapısal unsurlarını, üretim biçimini ve toplumsal örgütlenişini gösterir niteliktedir. Aksi halde, her iki düşüncenin de bağlamından kopartılarak evrenselleştirilmesi ve her ülke için geçerli mutlak doğrular haline dönüştürülmesi gibi hatalar ortaya çıkacaktır. Bu nedenle İdarenin İncelenmesi ve Bilimsel Yönetimin İlkeleri eserleri kapsamındaki fikirlerinin hangi bağlamlara oturduğunu açıklamak gerekmektedir. Bu çalışmada, kapitalizmin fazlaca etkili olmuş üç krizinden biri olan 1873 krizi ekseninde Amerikan kamu yönetimi disiplinin kurucuları sayılan Wilson ve Taylor’un konumları ve düşünceleri tartışılacaktır. Böylelikle çoğu zaman iddia edilenin aksine Amerikan kamu yönetimi disiplinin doğuşunun kapitalizmden bağışık ve evrensel olmadığını, tarihsel süreç içinde her zamana ve mekâna içkin evrensel kurallarının ve onun üretim biçiminin kendisinden ayrı ve tamamen bağımsız bir yapısının bulunmadığını düşünmek için bir kapı aralanacaktır.

Anahtar Kelimeler: Kapitalizm, 1873 Krizi, Amerikan Kamu Yönetimi, Woodrow Wilson, Frederick Winslow Taylor.

THE BIRTH OF AMERICAN ADMINISTRATION THOUGHT: AN EVALUATION ON TAYLOR AND WILSON IN THE FRAME OF THE 1873 CRISIS

ABSTRACT. The 1873 crisis, which can be described as the first major crisis of capitalism, arose with the end of the period of economic expansion and stable growth seen since 1840. The business approach, which forms the administrative framework of the capitalist mode of production, determined the public administration paradigm between the 1873 and the 1929 crisis. It is not possible to say that American public administration or the discipline of public administration suddenly and spontaneously emerged. Wilson's article and the scientific management principles categorized by Taylor show the structural elements, production style and social organization of the USA in this period. Otherwise, errors such as the universalization of both thoughts removed from their context and their transformation accepted as absolute truths valid for each country will arise. Therefore, it is necessary to explain the contexts of the Study of Administration and the Principles of Scientific Management. In this study, the positions and thoughts of Wilson and Taylor, the founders of the American public administration discipline, will be discussed on the axis of the crisis of 1873, one of the three most influential crises of capitalism. Thus, contrary to what is claimed, a door will be opened to think that the birth of the American public administration discipline is not immune and universal from capitalism, that there are no universal rules for the time and place in the historical process, and that the public administration does not have a separate and completely independent structure from the mode of production.

Keywords: American Public Administration, Capitalism, Crisis of 1873, Woodrow Wilson, Frederick Winslow Taylor.

-----------

* Meryem ÇAKIR KANTARCIOĞLU, Arş. Gör., Ankara Üniv., Siyasal Bilgiler Fakültesi, mcakirdicle@gmail.com, ORCID ID: https://orcid.org/0000-0002-9833-0280

** Recep FEDAİ, Dr. Öğr. Üyesi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniv., Lapseki MYO, recepfedai@comu.edu.tr, ORCID ID: https://orcid.org/0000-0002-5547-0048

AMERİKAN YÖNETİM DÜŞÜNCESİNİN DOĞUŞU: 1873 KRİZİ ÇERÇEVESİNDE WILSON VE TAYLOR ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME Meryem ÇAKIR KANTARCIOĞLU & Recep FEDAİ Alternatif Politika, Cilt 12, Sayı 3, Ekim 2020