NEOLİBERAL YENİDEN ÖLÇEKLENME ETKİSİ ALTINDA TÜRKİYE’DE KENTLEŞME POLİTİKASININ DÖNÜŞÜMÜ

ÖZ: Son yirmi yıldır küresel iklim değişikliğinden göç hareketlerine, iktisadi ve toplumsal dönüşüm süreçlerinden hızlı teknolojik gelişmeye kadar çeşitli unsurların etkisi altında tüm dünyada kentleşme sürecinin yeniden tanımlanması için farklı politika seçenekleri tartışılmaktadır. Bu seçenekler arasında neoliberal ideolojinin etkisi altındaki kentsel politikanın baskın bir şekilde öne çıktığı söylenebilir. Bu tür bir kentsel politika seçeneği devletin mekânsal ölçeğinin yeniden yapılandırılmasına, kentsel mekânın sermaye birikiminin doğrudan bir aracı haline getirilmesine ilişkin bir dizi uygulamanın meşrulaştırılması ile görünür hale gelmektedir. Türkiye’de de bu tür politikaların uygulanmasının ikili bir politika yapısı ortaya çıkardığı görülmektedir. Bir yandan yönetişim kavramına uygun bir şekilde katılımcı ve geniş kapsamlı politika yapım süreçleri gerçekleştirilirken öte yandan da bu politika oluşturma süreçleriyle tutarsız pragmatik yaklaşımlar ve büyük kentsel projelerle kentsel mekânın sermaye birikim süreçlerine dahil edilmesi sağlanmaktadır. Bu karşıtlık Türkiye’nin kentleşme politikasının yapımına ilişkin Kentleşme Şurası, KENTGES ve Şehircilik Şurası gibi süreçlerde ve belgelerde açık bir şekilde izlenebilmektedir. Bu yazıda yeniden ölçeklenme süreçlerinin etkisi altındaki Türkiye’de kentleşme politikasına ilişkin çelişkiler ve dönüşüm bu örneklerden yola çıkılarak ortaya konacaktır.  

Anahtar Kelimeler: Neoliberalizm, Yeniden Ölçekleme, Kentleşme Politikası, Türkiye.

THE TRANSFORMATION OF URBANIZATION POLICY IN TURKEY UNDER THE INFLUENCE OF NEOLIBERAL RESCALING

ABSTRACT: In the last two decades, under the influence of various factors from global climate change to migration waves, economic and social transformation waves and to rapid technological advancement, different policy preferences are being discussed in the whole world to redefine urbanization process. It can be said that, among these options, urban policy affected by the neoliberal ideology came to fore as the dominant one. Such an option for urban policy became visible through legitimization of a series of applications related to make urban space a direct instrument of capital accumulation and restructuring of state’s spatial scale. It is seen that implementation of these kind of policies in Turkey brought about a dual policy structure. While on the one hand side, participatory and comprehensive policy making schemes have been realized in line with the notion of governance, via pragmatic approaches and large urban projects that are incoherent with these policy-making processes, urban space is rendered a possible association with capital accumulation process. This contradiction can be clearly followed in processes and documents like “Urbanization Council”, KENTGES and “Urbanism Council” related to making of urbanization policy of Turkey.  In this paper, contradictions and transformation related to urbanization policy in Turkey which is under the influence of re-scaling will be addressed based on these examples.

Keywords: Neoliberalism, Re-scaling, Urbanization Policy, Turkey.

NEOLİBERAL YENİDEN ÖLÇEKLENME ETKİSİ ALTINDA TÜRKİYE’DE KENTLEŞME POLİTİKASININ DÖNÜŞÜMÜ Savaş Zafer ŞAHİN Alternatif Politika, Özel Sayı, Mayıs 2018